Malaria to jedna z najgroźniejszych chorób pasożytniczych, która co roku zbiera tragiczne żniwo, zabijając około miliona ludzi na całym świecie. Wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Plasmodium, ta niebezpieczna dolegliwość przenoszona jest przez ukłucia zarażonych komarów, a jej zasięg obejmuje ponad 110 krajów w strefach tropikalnych i subtropikalnych. Objawy malarii, takie jak gorączka, dreszcze i bóle głowy, mogą pojawić się dopiero kilka dni po zarażeniu, co czyni ją trudną do zdiagnozowania w początkowej fazie. Zrozumienie mechanizmów tej choroby oraz skutecznych metod jej leczenia i profilaktyki jest kluczowe, zwłaszcza dla osób podróżujących w rejony, gdzie malaria jest powszechna.
Malaria – choroba pasożytnicza
Malaria, znana również jako zimnica, stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Wywołują ją pierwotniaki z rodzaju Plasmodium, potocznie nazywane zarodźcami malarii. Do zakażenia dochodzi przez ukąszenie samicy komara, będącej nosicielem tych pasożytów. Niestety, choroba występuje w ponad 110 krajach, głównie w regionach o klimacie subtropikalnym i tropikalnym.
Malaria to globalny problem, który pochłania życie około miliona osób rocznie. Jest jedną z najczęstszych przyczyn śmierci spowodowanych chorobami pasożytniczymi. Rocznie zaraża się nią ponad 200 milionów ludzi, co świadczy o ogromnej skali zjawiska.
Jakie są przyczyny malarii – pasożyty Plasmodium?
Malaria to choroba zakaźna wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju _Plasmodium_. Szczególnie niebezpieczny jest gatunek _Plasmodium falciparum_, który odpowiada za ciężkie i potencjalnie śmiertelne infekcje. Inne gatunki tego pasożyta, takie jak _Plasmodium vivax_, również wywołują malarię. _Plasmodium vivax_ charakteryzuje się zdolnością do tworzenia form przetrwalnikowych, co może prowadzić do nawrotów choroby.
Jak malaria jest przenoszona?
Malaria rozprzestrzenia się za pośrednictwem ukąszeń komarów, a dokładniej samic komarów z rodzaju *Anopheles*. To właśnie one, podczas żerowania, wprowadzają do krwiobiegu człowieka pasożyty z rodzaju *Plasmodium*, wywołujące tę groźną chorobę. Co istotne, komarzyce te najaktywniej atakują od zmierzchu do świtu.
Intensywność transmisji malarii zależy od szeregu czynników, w tym od liczby obecnych pasożytów, wielkości populacji komarów na danym obszarze oraz podatności ludzi na zakażenie. Nie bez znaczenia pozostają również warunki środowiskowe, które mogą sprzyjać lub utrudniać rozprzestrzenianie się choroby.
Warto podkreślić, że malaria nie przenosi się bezpośrednio z człowieka na człowieka.
Jakie są objawy i skutki zakażenia malarią?
Pierwsze objawy malarii zazwyczaj pojawiają się od 10 do 14 dni po zakażeniu, a ich rozpoznanie może być trudne. Do głównych symptomów należą: nagła, wysoka gorączka, dreszcze oraz silny ból głowy. Pacjent może również odczuwać niepokój i nadmierne pobudzenie.
Nieleczona malaria stanowi poważne zagrożenie dla życia. Może skutkować rozwojem ciężkiej anemii, a każdego roku choroba ta pochłania około milion istnień ludzkich, głównie dzieci zamieszkujących Afrykę Subsaharyjską. W szczególnie ciężkich przypadkach dochodzi do poważnych komplikacji, takich jak śpiączka czy niewydolność nerek.
Przebieg malarii zazwyczaj rozpoczyna się nagłym napadem gorączki, któremu towarzyszy uczucie silnego zimna, dreszcze oraz obfite poty. Gorączka może pojawiać się regularnie, co 48 lub 72 godziny, choć zdarza się, że jej przebieg jest nieregularny. Dodatkowo, u chorego mogą wystąpić nudności, wymioty, bóle brzucha oraz biegunka.
Powikłania związane z malarią są niezwykle groźne i obejmują między innymi ciężką anemię oraz uszkodzenie układu nerwowego. Niewydolność nerek, wstrząs, a także zespół niewydolności wielonarządowej to kolejne poważne zagrożenia, które w konsekwencji mogą doprowadzić do śmierci pacjenta.
Jak wygląda leczenie malarii i profilaktyka?
Malaria stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, ale jest skutecznie uleczalna. Terapia opiera się na lekach przeciwmalarycznych, które często prowadzą do pełnego wyzdrowienia. Wybór metody leczenia zależy od zaawansowania choroby i zwykle odbywa się w szpitalu.
W krajach endemicznych powszechne są terapie kombinowane oparte na artemizyninie (ACT).
Profilaktyka jest kluczowa, szczególnie dla podróżujących do rejonów występowania malarii. Obejmuje ona metody farmakologiczne i niefarmakologiczne:
- metody farmakologiczne: przyjmowanie leków przeciwmalarycznych przed wyjazdem, w trakcie pobytu i po powrocie,
- metody niefarmakologiczne: stosowanie repelentów, noszenie odzieży zakrywającej ciało, unikanie otwartych przestrzeni o zmierzchu i świcie, używanie moskitier.
W regionach o wysokiej endemiczności malarii WHO zaleca szczepionkę RTS,S u dzieci, chroniącą przed zarodźcem sierpowatym.
Dziękujemy malaria choroba wirusowa czy bakteryjna za pomoc w przygotowaniu artykułu.
Najnowsze komentarze